Τεθνεώτες-Επικήδειοι

Δάσκαλος, στην κυριολεξία της λέξης, όπως για αιώνες λειτούργησαν οι μεγάλοι δάσκαλοι για το γένος των Ελλήνων, από τον καιρό του νεοελληνικού διαφωτισμού, που επιζητούσε και εδώ στην Κύπρο να βρει το πρόσωπό του στο φως των γραμμάτων. Ένας μεγάλος πηγαίος, προικισμένος και εμπνευσμένος δάσκαλος.

Επικήδειος λόγος του Υπουργού Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας κ. Πρόδρομου Γ. Προδρόμου στην κηδεία του Γαβριήλ Μηνά.

Όλοι εμείς σε αυτό τον Ιερό Ναό σήμερα, αλλά και πολύ περισσότεροι εκεί έξω, τον θεωρούμε δάσκαλο. Κόσμος πολύς τον έζησε ως δάσκαλο. Χωρίς ανάγκη για κεφαλαία γράμματα ή θαυμαστικά. Δάσκαλος, στην κυριολεξία της λέξης, όπως για αιώνες λειτούργησαν οι μεγάλοι δάσκαλοι για το γένος των Ελλήνων, από τον καιρό του νεοελληνικού διαφωτισμού, που επιζητούσε και εδώ στην Κύπρο να βρει το πρόσωπό του στο φως των γραμμάτων. Ένας μεγάλος πηγαίος, προικισμένος και εμπνευσμένος δάσκαλος. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη δικαίωση για ένα μεγάλο εκπαιδευτικό και λόγιο, όπως ο Γαβριήλ Μηνάς, στον εφήμερο αυτό κόσμο τον οποίο τώρα εγκαταλείπει συνοδευόμενος από μνήμη αγαθή και έπαινο μέγα στην ψυχή των ανθρώπων.

Αυτή την ώρα που θλιμμένοι τον αποχαιρετούμε, τον τιμούμε και τον ευγνωμονούμε για όσα έδωσε στην Παιδεία, στην Ελληνική Γλώσσα μας και στην προσπάθεια του ανθρώπου να ενατενίσει μέσα από τον Λόγο το φως του κόσμου.

Στο άκουσμα της θλιβερής είδησης που μας ήρθε στις 15 του μηνός, στον νου ήρθαν αμέσως σκέψεις σαν αυτές που ξεπροβάλλουν από στίχους του Νικηφόρου Βρεττάκου:

«Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως

θα ελιχθώ προς τα πάνω όπως ένα

ρυακάκι που μουρμουρίζει.

Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα

στους γαλάζιους διαδρόμους

συναντήσω αγγέλους, θα τους

μιλήσω ελληνικά, επειδή

δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε

μεταξύ τους με μουσική».

Συναθροισμένοι στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, για να του απευθύνουμε το ύστατο χαίρε, το νιώθουμε ότι στο διάβα της ψυχής του προς την αιωνιότητα, ο Γαβριήλ Μηνάς θα συναντήσει αγγέλους που θα σπεύδουν να του μιλήσουν. Νομίζω ότι πράγματι, όπως στους στίχους του ποιητή, μόνο Ελληνικά μπορεί να του μιλήσουν. Στη μουσική αυτής της γλώσσας ξέρουν ότι πρέπει να προϋπαντήσουν τον λάτρη και αριστοτέχνη της Ελληνικής, τον μύστη του ελληνικού πνεύματος.

Σε αποχαιρετούμε, Γαβριήλ Μηνά, στον δρόμο για την τελευταία κατοικία σου και εκ μέρους της Πολιτείας σε ευχαριστώ άξιε δάσκαλε των ελληνικών γραμμάτων. Μεταφέρω και το προσωπικό μήνυμα θερμών συλλυπητηρίων του Προέδρου της Δημοκρατίας, που όλοι γνωρίζουμε πόσο πολύ σε εκτιμούσε. Με αισθήματα ευγνωμοσύνης για όσα πρόσφερες σού απευθύνω αυτό τον λόγο γνωρίζοντας πως ό,τι κι αν πω θα φαντάζει λίγο μπροστά στη λάμψη και τη γοητεία που έδωσες στην παιδεία και τη φροντίδα για τους νέους, αλλά και για τον κόσμο όλο. Με δέος στέκομαι σήμερα εδώ και είμαι βέβαιος ότι μεταφέρω και τα αισθήματα του εκπαιδευτικού κόσμου της Κύπρου.

Στην πολύχρονη θητεία του ως εκπαιδευτικός, ο Γαβριήλ Μηνάς κατάφερε με το ήθος, το ύφος, την πίστη και τη θέρμη του, όχι απλώς να μεταφέρει στο ακέραιο σε μαθητές του γνώσεις και δεξιότητες, αλλά να εμφυσήσει έμπνευση μέσα από τις αρετές που αναβλύζουν από τη γραμματεία μας, την ελληνική παιδεία και τον ελληνικό πολιτισμό. Αρετές που γοήτευαν και συνέπαιρναν μέσα από τη διδασκαλία και την προσέγγισή του, διότι έπαιρναν τις πραγματικές διαστάσεις τους, ως συνώνυμες του προσώπου του Ανθρώπου, πανανθρώπινες και αληθινές. Στην προσέγγισή του δεν ξεχώριζε η αλήθεια από τη γνώση. Αλλά και αυτή η γνώση δεν ήταν κτήμα ή και πράγμα, αλλά ήταν διάβημα, ευγενές αγώνισμα και κατάκτηση της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Στη διδασκαλία του, αλλά και στην παρουσία του μέσα στο σχολείο, έδινε ανά πάσα στιγμή το στίγμα του δημοκρατικού τρόπου και της πνευματικής ελευθερίας, όχι ως δήλωση και επιτήδευμα, αλλά ως τρόπο ζωής. Γι’ αυτό νομίζω ότι κατάφερνε να κάνει τους μαθητές και συνεργάτες του να νιώθουν εκείνο που παραμένει πάντα η παιδαγωγική απαρχή της γνώσης, όπως πολύ σοφά νομίζω το διατύπωσε ο Στέλιος Ράμφος: «η σπουδή θέλει αγάπη και αγαπούμε ό,τι μας εξυψώνει». Ο Γαβριήλ Μηνάς πετύχαινε να κάνει τους άλλους να νιώσουν ότι η γνώση και η ελληνική γλώσσα τους εξυψώνει και έτσι να την αγαπούν.

Χρειάζεται όμως εδώ να υπενθυμίσω ακόμα ότι η έγνοια του δεν περιοριζόταν μόνο στη διδασκαλία των μαθητών του, αλλά επεκτεινόταν ευρύτερα σε ολόκληρη την κοινωνία. Ήταν θιασώτης της αρχής ότι οι άνθρωποι των γραμμάτων δεν φτάνει να περιορίζονται στον κύκλο των πνευματικών ανθρώπων, αλλά οφείλουν να ανοίγονται στην ευρύτερη κοινωνία. Απευθυνόταν σε κάθε άνθρωπο. Γύρευε, πάντα με αγάπη στη γνώση και προσήλωση στην αλήθεια, να συνομιλήσει εποικοδομητικά με όλους τους συμπολίτες του. Αρθρογραφούσε ακατάπαυστα επιζητώντας να έρχεται σε κοινωνία σκέψεων και ιδεών με τον πολίτη, τον Έλληνα Κύπριο πολίτη. Δεν δίσταζε ποτέ να επισημάνει και να κατακρίνει τα κακώς έχοντα. Χωρίς έπαρση ή διάθεση αντιδικίας, αλλά με αγωνία για το ιδεώδες «καλόν καγαθόν» κατά το αρχαίο ελληνικό πρότυπο. Απώτερος στόχος των ακάματων προσπαθειών του ήταν να δει την πολυαγαπημένη του Κύπρο ελεύθερη από κάθε πλευρά: πολιτική, κοινωνική, εθνική, αλλά κυρίως πνευματική, γιατί αυτού του είδους την ελευθερία λογάριαζε πάνω απ’ ό,τι άλλο.

Την πλούσια παρέμβαση με την αρθρογραφία του, συμπλήρωσε με βιβλία που μάς αφήνει ως παρακαταθήκη. Με ξεχωριστή φωνή έγνοιας και αγωνίας, το δίτομο έργο του «Η Εθνική Αυτοματαίωση του Ελληνισμού στην Κύπρο». Όπου με πόνο ψυχής εντόπισε και κατέγραψε ελλείψεις και σφάλματα που οδήγησαν στην καταστροφή του 1974. Ιδιαίτερη όμως σημασία τόσο για εκπαιδευτικούς όσο και για όλους τους Έλληνες που επιδιώκουν αυτοσυνειδησία και αυθύπαρκτη πολιτιστικά υπόσταση, έχουν τα βιβλία του με αντικείμενο την Ελληνική Γλώσσα. Όπως «Η Αγωγή του Λόγου» ή ο πρακτικός οδηγός «Βελτιώστε τα Ελληνικά σας». Γι’ αυτό και ξεχωριστά τιμούμε τον εκλιπόντα για την αφοσίωση και την προσφορά του στην καλλιέργεια της Ελληνικής, του μεγαλύτερου πολιτιστικού αγαθού που διαθέτουμε.

Ο Γαβριήλ Μηνά γεννήθηκε, πριν από 88 χρόνια, το 1934, στην κατεχόμενη σήμερα κωμόπολη της Κυθρέας. Είχε την ευκαιρία να φοιτήσει και να αποφοιτήσει το 1952 από το κλασικό τμήμα του μεγάλου φυτώριου της ελληνικής παιδείας, του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο των Αθηνών. Αργότερα μετεκπαιδεύτηκε στα Παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Νόρμαν των Ηνωμένων Πολιτειών και στην Εκπαιδευτική Διοίκηση στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού.

Αρχικά διορίστηκε και υπηρέτησε ως Φιλόλογος στο Γυμνάσιο Πεδουλά, με διευθυντή τον γνωστό εκπαιδευτικό Κωνσταντίνο Γιαλλουρίδη, ο οποίος ως εθελοντής συμμετείχε στο ελληνικό έπος της Βορείου Ηπείρου, το 1940. Στα χρόνια εκείνα, μεσούντος του θρυλικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, με τον γυμνασιάρχη του να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην περιοχή, έλαβε και ο ίδιος μέρος στον Αγώνα ως ομαδάρχης σε ομάδες στήριξης της επαναστατικής οργάνωσης στην περιοχή Πεδουλά. Έζησε έτσι, και μέσα από τη σκληρή εμπειρία της ένοπλης πρακτικής, τη διεκδίκηση των πνευματικών αρχών που πρέσβευε.

Νυμφευμένος από τον Δεκέμβριο του 1959 με τη Φιλόλογο Ιουλιέττα Κωστοπούλου, απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Η σύζυγός του υπήρξε πάντοτε πολύτιμη συνεργάτιδά του στην καθημερινότητα, αλλά και στον πνευματικό αγώνα του. Απευθύνω θερμά συλλυπητήρια στην πολυαγαπημένη σύζυγο, τα παιδιά και όλους τους οικείους του.

Στα πρώτα εκείνα χρόνια της ανεξαρτησίας εργάστηκε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και στο νεοσύστατο τότε Παγκύπριο Γυμνάσιο Κύκκου. Ως Διευθυντής υπηρέτησε συνολικά 22 χρόνια στα σχολεία Α΄ Γυμνάσιο Μόρφου, στο Λύκειο Στροβόλου και στο Λύκειο Ακροπόλεως, από το οποίο και αφυπηρέτησε το 1993. Δίδαξε, επίσης, στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου, καθώς και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, τη Διδακτική της Ελληνικής Γλώσσας. Διετέλεσε μέλος πολλών ειδικών επιτροπών του Υπουργείου Παιδείας για τη μελέτη προβλημάτων της εκπαίδευσης. Ξεχωριστά σημαντική υπήρξε όμως η συμβολή του στη συνδικαλιστική ηγεσία των καθηγητών. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο για την υπεράσπιση του εκπαιδευτικού λειτουργήματος και την ακεραιότητα των σχετικών θεσμών.

Ως Φιλόλογος κέρδισε τη βαθύτατη εκτίμηση τόσο των χιλιάδων μαθητών του όσο και των καθηγητών που είχαν την τύχη να υπηρετήσουν μαζί του και έζησαν την εμπνευσμένη καθοδήγησή του, ως διευθυντή σχολείου.

Θα μας συνοδεύει πάντα και θα μας κεντρίζει η αγωνία του για τα εκπαιδευτικά πράγματα και την πορεία της ελληνικής παιδείας σε αυτό τον τόπο. Διαβάζω από την πέννα του: «Για τον Κυπριακό Ελληνισμό η Εκπαίδευση δεν είναι μόνο μια δημόσια λειτουργία που θα βοηθήσει το άτομο να αναπτύξει τις ικανότητές του, για να μπορέσει να πραγματώσει τα όνειρά του, να ικανοποιήσει τα ενδιαφέροντα και τις φιλοδοξίες του. Πέρα και πάνω απ’ όλα, αυτή η Εκπαίδευση για την Κύπρο είναι υπόθεση «κατ’ εξοχήν» εθνική, είναι μια κοινωνική υπηρεσία που δεν μπορεί παρά ολόψυχα να είναι στρατευμένη στον άρρηκτο αγώνα για εθνική επιβίωση και καταξίωση του Ελληνισμού στην Κύπρο. Η Εκπαίδευση είναι εκείνη που θα διαπλάσει και θα προσφέρει στην Κύπρο και το έθνος τούς επίλεκτους εκείνους πολίτες που όχι μόνο θα θέλουν αλλά και θα μπορούν να κρατάνε στους ώμους τους υπερήφανοι την ανεκτίμητη προγονική κληρονομιά, που όχι μόνο θα θέλουν αλλά και θα μπορούν να προβάλλουν και να τιμούν με τα έργα και την προσφορά τους τον Ελληνισμό διεθνώς, που όχι μόνο θα θέλουν αλλά και θα μπορούν να είναι άγρυπνοι φρουροί της εθνικής τιμής και ακαταμάχητοι και ακούραστοι διεκδικητές των εθνικών δικαίων».

Για αξιόλογους ανθρώπους που χάνουμε συνηθίζουμε να σημειώνουμε ότι με την απώλειά τους γινόμαστε φτωχότεροι. Εκείνο όμως που γενικά μπορεί να ακουστεί ως κοινός τόπος, στην περίπτωση του Γαβριήλ Μηνά είναι κυριολεξία. Χάνουμε έναν ένθερμο υμνωδό της ποιότητας, της γάργαρης ροής και των μοναδικών μετάλλων της γλώσσας και του πνεύματος που αυτή μας μεταφέρει. Χάνουμε έναν αφοσιωμένο πατριώτη που σε κάθε στιγμή ενέπνεε την αγάπη στην Κύπρο μας και τον ελληνικό τρόπο της. Μας φεύγει ένας ακούραστος υπέρμαχος των θεμελιωδών αξιών της παιδείας, όμως στη μνήμη του γρηγορούμε, επειδή οι αξίες εκείνες που πίστεψε και σμίλεψε, μένουν!

Την ψυχή του, δείγμα της οποίας απλόχερα κατάθεσε ανάμεσά μας, ο Κύριος, ελεύθερη από τα δεσμά της ύλης, θα την αναπαύσει. Έχοντας πράξει το καθήκον του στο ακέραιο απέναντι στα γράμματα, την παιδεία και την πατρίδα, ελευθερούται. Τη μνήμη του θα τιμούν αθόρυβα ή και ασυνείδητα ακόμα χιλιάδες μαθητές και συνεργάτες του που μπορούν να πορεύονται σε δρόμο καλό, με τις αρχές και τις αξίες που τους ενέπνευσε, με την πολύτιμη λόγια συνείδηση του Έλληνα που εμφύσησε.

Αιωνία ας είναι η μνήμη του και ελαφρύ και ποτισμένο από τους χυμούς της ελληνικής γλώσσας που αγάπησε, το χώμα που θα τον σκεπάσει.

Πηγή: paideia-news


  • Κοινοποιήστε: