Ζήνα Λυσάνδρου-Παναγίδη
6 Φεβρουαρίου 2021
Το 1826, δέκα καράβια με πληρώματα Έλληνες επαναστάτες που είχαν ορκιστεί υπό τον όρκο της Φιλικής Εταιρείας να φέρουν την πολυπόθητη Λευτεριά στο Έθνος των Ελλήνων που στέναζε αιώνες υπόδουλο στους Τούρκους, έπλευσαν στα νοτιανατολικά παράλια της Κύπρου. Στα μέρη που βρίσκεται σήμερα η Αγία Νάπα.
Η άγνωστη, εν πολλοίς, ιστορία έρχεται στο φως την περίοδο που κορυφώνονται οι ετοιμασίες των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία, απάνω στο πλοίο ήταν περίπου 200 Έλληνες που στα σωθικά τους έκαιγε ασίγαστος ο πόθος της Λευτεριάς για την οποία είχε ξεσηκωθεί το Γένος των Ελλήνων τον Μάρτιο του 1821. Ο ελληνικός στόλος των δέκα πλοίων άραξε στα νοτιανατολικά παράλια της Κύπρου, γυρεύοντας νερό και εφόδια, για τους άντρες του. Η απροσδόκητη, παράτολμη ενέργεια των Ελλήνων επαναστατών, σάστισε την τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου. Η οποία έστειλε δύναμη πέραν των 200 αντρών, πιο πολλούς από τους Έλληνες επαναστάτες που πάτησαν στο νησί, για να τους αντιμετωπίσει. Στις 17 Μαρτίου 1826, στις βουνοπλαγιές της περιοχής Αγίας Νάπας, έλαβε χώρα η μοναδική μάχη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 σε κυπριακό έδαφος. Μετά από λίγες ώρες που κράτησε η σφοδρή μάχη, οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή αφήνοντας πίσω τους τουλάχιστον 15 νεκρούς και πολλούς τραυματίες.
Οι Έλληνες επαναστάτες, που κυνήγησαν κατά πόδας τους Τούρκους, κατάφεραν να συλλάβουν και αιχμαλώτους, ενώ τους άρπαξαν και πολλά πολεμοφόδια. Μετά την επιτυχή καταδρομική επιχείρηση ο ελληνικός στόλος των δέκα πλοίων και των 200 ενόπλων επαναστατών αναχώρησε από τα νοτιανατολικά παράλια, κουβαλώντας εκτός από τα λάφυρα που απόσπασε από την τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου, πολεμοφόδια και άλλα, νερό και προμήθειες για τις ανάγκες του. Που ήταν και ο πρωταρχικός λόγος που τον ώθησε στην επιδρομική αυτή ενέργεια, στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα κτισμένη η Αγία Νάπα.
Σύμφωνα με τον Δήμαρχο Αγίας Νάπας, Χρήστο Ζαννέτου, η σπουδαία αυτή πληροφορία για τη μοναδική και νικηφόρα μάχη των Ελλήνων επαναστατών του 1821 στην Κύπρο, έγινε γνωστή τον Μάρτιο του 1991, όταν ο διαπρεπής καθηγητής της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους, Βασίλης Σφυρόερας, σε διάλεξη στη Λευκωσία που οργάνωσε το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, ανάμεσα σε άλλα στην ομιλία του αποκάλυψε και το σπουδαίο αυτό γεγονός. Τότε, ο κ. Σφυρόερας είχε αναφέρει ότι την πληροφορία αυτή την είχε εντοπίσει σε γραπτή έκθεση-ντοκουμέντο του Ολλανδού προξένου στην Κύπρο το 1826, Μάρκο-Αντώνιο Σαντ. Στην έκθεση ο Ολλανδός πρόξενος σημείωνε, επίσης, ότι «η τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου που είχε διατεθεί για τη φύλαξη του τόπου δεν δίστασε να επιτεθεί εναντίον τους, αν και ολιγάριθμη. Και η μάχη έγινε σφοδρότερη όταν έφτασαν εσπευσμένα άλλοι 200 άντρες. Σε λίγες ώρες οι Τούρκοι λύγισαν. Εγκατέλειψαν τον αγώνα και τράπηκαν σε άτακτη φυγή». Ο κ. Ζαννέτου είπε, επίσης, ότι η σπουδαία διάλεξη του καθηγητή Βασίλη Σφυρόερα, εκδόθηκε το 1993 από το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, σε αυτοτελή μικρή έκδοση.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Σ. ΖΗΡΑΣ
