Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο, ως ημέρα μνήμης των αγώνων για τα δικαιώματα των γυναικών.
Πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη, και από τη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910 καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας».
Oι λίγες γραμμές που ακολουθούν, αφιερώνονται ως ελάχιστη τιμή στη μνήμη των επιβατών – θυμάτων από τη σύγκρουση των τραγικών τρένων στα Τέμπη. Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκονταν κοπέλες σαν το κρύο νερό, που στην ακμή της νιότης τους έπεσαν θύματα ανίκανων, ανεύθυνων και ανενδοίαστων πολιτικών και αξιωματούχων, που οι πράξεις τους πονούν και προσβάλλουν ανελέητα τον λαό και μάλιστα τους Έλληνες λεβέντες, που σε αυτήν την τραγωδία αψήφησαν τον θάνατο προκειμένου να σώσουν συνανθρώπους τους.
Η υποβάθμιση της γυναίκας έχει βαθιές ρίζες· μοιάζει το γυναικείο φύλο να πληρώνει ακριβά το προπατορικό αμάρτημα της Εύας! Αν ανατρέξουμε στην αρχαιότητα, η θέση της γυναίκας δεν ήταν και τόσο κολακευτική για την προσωπικότητά της. Και ήταν ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Ευριπίδης ο πρώτος, που άρχισε τον αγώνα για την αποκατάσταση της γυναίκας στην κοινωνία.
Είναι γνωστή η θέση της γυναίκας μέσα στην αθηναϊκή πολιτεία. Ενώ για τον Αθηναίο ελεύθερο πολίτη ίσχυε το δίκαιο της πολυγαμίας, και τα απεριόριστα πολιτικά δικαιώματα, για την Αθηναία τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά· κάθε παντρεμένη έπρεπε να είναι πιστή σύζυγος και παιδοποιητική μηχανή, χωρίς εγωισμό και με ανοχή στις ανδρικές αμαρτίες. Η γυναίκα δεν είχε κανένα δικαίωμα ισοτιμίας με τον άνδρα. Η θέση της αυτή μέσα στην ελληνική κοινωνία ήταν φυσικό να διεγείρει το ενδιαφέρον και να προβληματίσει τον Ευριπίδη, πιστό μαθητή του Αναξαγόρα και θαυμαστή της Ασπασίας.
Εξάλλου, τότε στην Αθήνα το «γυναικείο ζήτημα» αποτελούσε, όπως γνωρίζουμε, θέμα της μόδας. Ενώ η αντίληψη των περισσοτέρων Αθηναίων και ιδιαίτερα των αριστοκρατικών και συντηρητικών κύκλων ήταν πως η γυναίκα έπρεπε να παραμείνει σε αυτή τη θέση χωρίς καμία διαμαρτυρία, στο σπίτι του Περικλή γίνονταν πολιτικές και φιλολογικές συζητήσεις από τους λίγους, που έβλεπαν τα πράγματα διαφορετικά και αποτέλεσαν, ιστορικά, τους προδρόμους της γυναικείας χειραφέτησης. Πρωταγωνίστρια στο θέμα αυτό, ήταν η Ασπασία, η πρώτη φεμινίστρια της αρχαιότητας, για την οποία δυστυχώς δεν σώθηκαν γραπτές πηγές.
Για πρώτη φορά ο Ευριπίδης επιχειρεί να ανεβάσει στην αθηναϊκή σκηνή τον προβληματισμό του για τη συμπεριφορά των γυναικών της εποχής του, να εκφέρει γνώμες διαχρονικής αξίας και κυρίως να ρίξει το σπόρο για τη «χειραφέτηση» του γυναικείου φύλου. Και οι γυναίκες απέδειξαν τελικά ότι έχουν την ικανότητα να αναλαμβάνουν ανώτατες θέσεις και αξιώματα, όπως ακριβώς είχε «προφητεύσει» ο Ευριπίδης στο χορικό της Μήδειας : « Τιμή, τιμή στων γυναικών το γένος έρχεται».
Στην εποχή μας, δυστυχώς, παρουσιάζονται οδυνηρά και απαράδεκτα φαινόμενα συμπεριφοράς εναντίον των γυναικών.
Ο βιασμός των γυναικών με την έκφραση “me too” – που καθιερώθηκε, όπως λέγεται, από το πρώτο θύμα βιασμού, μια ακτιβίστρια, που τη χρησιμοποίησε στο διαδίκτυο για να καταγγείλει την περιπέτειά της – αποτελεί αναμφίβολα επαίσχυντη παραβίαση των δικαιωμάτων της γυναίκας. Το κίνημα, που δημιουργήθηκε, ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και απλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Το κοινωνικό αυτό φαινόμενο είναι ο καθρέφτης της ίδιας της κοινωνίας, όπου οι ανθρώπινες αξίες έχουν ισοπεδωθεί.
Ένα δεύτερο φαινόμενο είναι αυτό της γυναικοκτονίας, που δεν ήταν, βέβαια, άγνωστη, αλλά στις μέρες μας έφτασε να απειλεί τη χώρα μας, και όχι μόνον, καθώς η προηγμένη Τεχνολογία φέρνει στο φως παρόμοια περιστατικά στον κόσμο όλο. Το 2021 ήταν η χρονιά, που η θανατηφόρα βία των ανδρών κατά των γυναικών απασχόλησε την ατζέντα των πολιτικών στην Ευρώπη.
Εξάλλου, σήμερα, τον 21ο αιώνα στο Ιράν οι γυναίκες αγωνίζονται για την «ανθρώπινη» ύπαρξή τους και την ελευθερία τους . Θεωρείται ανήθικη για τη χώρα αυτή η μη τήρηση των βάναυσων κανόνων της πολιτείας για την ενδυμασία των γυναικών, είναι όμως ηθική για την Αστυνομία Ηθών η αφαίρεση της ζωής μιας εικοσάχρονης, εξαιτίας της παραβίασης των κανόνων ενδυμασίας. Αυτή είναι η… Διδακτική της Ηθικής!
Ας ελπίσουμε ότι θα θεραπευθούν κάποτε τα πάθη των ανθρώπων, και ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας θα γίνεται σε μια παγκόσμια κοινωνία διαφορετική, όπου και η γυναίκα θα έχει τη θέση που της αξίζει.
Ομ.καθηγήτρια Στέλλα Πριόβολου, πρόεδρος Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών Πανεπιστημίου Αθηνών, κοσμήτορας Δημοτικού-Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγ. Παρασκευής.
