Της Λιάνας Παπαδοπούλου
Ζήνα Λυσάνδρου-Παναγίδη , Ελένη Χατζημιχαήλ.
Είχα την τιμή να εργαστώ μαζί τους. Με την Ελένη- Λωξάνδρα στη Δημοτική Εκπαίδευση όπου εργάστηκα εκεί οχτώ χρόνια. Με τη Zήνα στη Μέση. Το κοινόν: το γεναικάτον της στετές μου της Σμυρνιάς. Το γιούλι στη συρραφή του με τ’ αγιόκλημα. Να χειρίζονται το πνεύμα όπως χειρίζονται και οι δυο το ζυμάρι στο σκαφίδι. Και δεν το θεωρούν διόλου υποτιμητικό. Τελετουργικό. Παλαιάς κοπής και οι δύο. Πρότυπα “γεναίκας” και οι δύο. Γιατί η “γεναίκα” της στετές μου της Σμυρνιάς, διαβάζει, φροντίζεται, μα και άμα ξέρει να κουμαντάρει και το ζύμωμα και το κέντημα, όσο το Δασκαλίκι.
Ελένη: μια πολύ ξεχωριστή Ελένη. Δασκάλα. Όχι η δασκαλού της ανορθογραφίας. Κι όταν η Ελένη αφηγείται για την Ακανθού, όλοι σωπαίνουν χάσκοντας. Σωπαίνουν για να υφάνουν εικόνες που ποτές δε γνώρισαν, εικόνες ανοίκειες, εικόνες Αλυτρωτισμού. Η Δασκάλα που δεν επιδέχεται μύγα να την αγγίσει γνωσιολογικά, η πολύτεκνη μάνα, η νοικοκυρά, η υφάντρα της Μνήμης στο κοκκινόχωμά της μέσα.
Ζήνα: η Λωξάνδρα μου. Η απλωτικότης των συναισθημάτων, η λειτουργός της ανθρωπιάς. Η Κυρά του Λευκονοίκου. Η μάνα, η Ελληνίδα, η Φιλόλογος. Όχι η φιλόλογος. Η Κυρία με τα Λευκονοιτζιάτικα εκείνα τα άλικα, τα φρεσκοσιδερωμένα.
Ελένη και Ζήνα. Μορφές βιβλικές, μορφές μη επαναλήψιμες.
Το ” γεναικάτον” της γιαγιάς μου σε όλες του τις παραμέτρους.
Έτσι για να μπορούν να κοιμούνται λιγότερο ανήσυχα οι νεκροί στα στεγνά εκείνα σκασμένα απ την αφροντισιά μνημούρια…
